Onlangs werd het tweede Nationaal Verenigingsonderzoek gehouden.  Als ‘kwaliteitsbewaker’ en klankbord was ik hier wederom nauw bij betrokken. Bijzondere aandacht ging in dit onderzoek uit naar de maatschappelijke rol van verenigingen.

De dominante thematiek verschilt per type vereniging. Bij  beroepsverenigingen zijn – gemiddeld genomen – de thema’s ‘gezondheid bevorderen’ en ‘digitalisering en cybersecurity’ duidelijk dominant, terwijl bij  brancheorganisaties gemiddeld de meeste aandacht uitgaat naar ‘duurzaamheid en energietransitie’. Vrijwilligersverenigingen richten zich primair op weer een heel ander thema, namelijk ‘zorgen dat iedereen meedoet’. 

De wijze waarop professionele verenigingen invulling geven aan de maatschappelijke bijdrage verschilt voor de meeste thema’s weinig. Leden ondersteunen en een podium bieden, bewust kiezen voor het steunen van maatschappelijke projecten en deelnemen aan het maatschappelijk debat: het komt bij professionele verenigingen allemaal ongeveer evenveel voor.

Op het gebied van duurzaamheid verrichten brancheorganisaties echter veel vaker dan beroepsverenigingen en koepels bijzondere activiteiten. Dat zie ik ook in de praktijk. Voor de één is verduurzaming
‘slechts’ een lobbydossier, voor de ander het belangrijkste speerpunt, ondersteund met lobby, convenanten, diensten, opleidingen en campagnes. En allerlei smaken daartussenin.

Alhoewel bij sommigen nog steeds het beeld leeft dat brancheorganisaties vooral remmend werken op verduurzaming, omdat zij ook de achterblijvers vertegenwoordigen, is er nu een onderzoek dat een ander beeld laat zien. Als intermediair tussen overheid en bedrijfsleven zijn het juist de brancheorganisaties die hun achterban op sleeptouw (kunnen) nemen. We hebben ze hard nodig in de transitie naar een duurzame economie!